MUHSİN BAĞDADİOĞLU
Yaprakları sivri uçlu, çiçekleri sarı renkte bir bitkidir. Ayrıca kimi zaman safranın yerine de kullanılmaktadır. Balık çorbası, pilav, söğüş ve çeşitli sebze yemeklerine çeşni olarak katılır. İspanyolların deniz ürünlerinden yapılan ünlü paella adlı yemeğinde ve Hintlerin köri sosunda kullanılır. Öğütülmüş zerdeçal karanlıkta ya da ışıktan koruyan kaplarda saklanmalıdır; ışıkta bozulur.
Bir bitkinin toprak altında kalan gövdesinin kurutulmasıyla elde edilir. Genellikle şerbet, meşrubat ve likör yapımında kullanılmaktadır. Mutfakta çorbalara, çeşitli dolmalar, ızgara etler, pilav, her türlü beyaz peynire, çeşitli sebzelere, çeşitli pastalara, kurabiyelere ve keklere katılır.
Kullanılan kısmı meyvesidir. İştah açıcı, gaz söktürücü ve kabıza karşı etkilidir. Mutfakta ise etli yemeklerde, köfte, sosis, çeşitli tatlı ve dolmalarda kullanılır.
Meksika kökenli bir baharat. Pastacılık ve şekercilikte krema, kek, dondurma, komposto, poşe meyveler ve sütlü tatlıları lezzetlendirmek için kullanılır.
Tarçın iki şekilde kullanılmaktadır ve bulunmaktadır. Toz ve Çubuk Tarçın. İkisininde kullanım alanları aynıdır. Pasta, kek, bisküviler ve sütlü tatlılarda ayrıca boza, salep gibi içeceklerde kullanılmaktadır.
Asya, Avrupa ve Türkiye’nin sıcak bölgelerinde tarımı yapılmaktadır. Kapsül meyvelerinin içinde çok sayıda tohum bulunur ve bu tohumlar baharat olarak kullanılır. Türkiye’de simit, çörek üzerlerine konur. Ayrıca tahinin ana maddesidir. Asya ülkelerinde ise susam yağı geniş bir yer kaplamaktadır.
Toz haline getirilerek kullanılmaktadır. Ekşimsi bir tadı vardır. Kebaplara ve bazı salatalara ekşilik vermek için kullanılır.
Genellikle tat ve aroma verici olarak kullanılan yaprakları için yetiştirilir. Tadı diğer Allium türlerine göre çok daha az baskındır. Fransız mutfağı ve İsveç mutfağında geleneksel yemeklerin vazgeçilmez parçasıdır. Türk mutfağında ise daha çok Van Otlu Peyniri yapımında kullanılır.
Dere otu bitkisinin yapraklarının ya da tohumunun kurutulmasıyla baharat elde edilir. Genellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Ayrıca zeytinyağlı yemeklere de hoş bir tat ve koku verir.
Safran, kullanıldığı yemeğe sapsarı bir renk verir. Keskin ve hafif acımsı bir tadı vardır. Bazı balık ve deniz mahsulleri yahnilerinde, pilavlarda ve sütlü, pirinçli tatlılarda kullanılır. Zeytinyağında ise hiç erimez. Ayrıca safrandan zerde adı verilen bir tatlı da yapılır.
Çorbalardan sebzelere kadar birçok yemekte kullanılır. Etlerden koyun ve kuzuya konulur.Ayrıca genellikle salatalarda da kullanılır. Nane : Çorbalardan sebzelere kadar birçok yemekte kullanılır. Etlerden koyun ve kuzuya konulur.Ayrıca genellikle salatalarda da kullanılır.
Anason kokulu bir ot. Yaprakları dereotuna benzeyen, kökü de sümbül soğanını andıran bu bitkinin yemeği ve salatası yapılır. Rezene bitkisinin yapraklarından, kurutulmuş tohumlarından ya da bu tohumların öğütülmesiyle elde edilir. Özellikle Balık ve Tavuk yemeklerinde, salatalarda güzel koku ve tat verme amaçlı kullanılır. Yöresel olarak bazı unlu ve şekerli yiyeceklerin yapımında da kullanılır. Toprak altındaki soğana …
Tat ve koku olarak karabibere benzeyen bir baharattır. Gerçek karabiber ile alakası yoktur. Özellikle soslarda et ve balık yemeklerinde kullanılır.
Her türlü salata ve yemekte kullanılır. Kök maydanozda ıtırlı bir yağ bulunduğundan bazı soslarda ve yemek sularında bu köklerden yararlanılmaktadır.
Kekiğe çok yakın bir ottur. Salatalardan başka et yemeklerinde, sebzelerle de kullanılır. Genellikle yemeğe pişmesine yakın konur. Sindirimi kolaylaştırıcı bir etkisi olduğundan, av etleri gibi sindirimi zor yemeklerde mutlaka kullanılır.
Merkezî Avrupa ve Akdeniz bölgelerinde yetişen nane türü bir bitkidir. Salata veya taze meyveler ile kullanılır.
Kurutularak kullanılan bir üzüm çeşididir. Özellikle pilav, dolma içleri ve bazı tatlılarda kullanılır.
Özellikle Avrupa’da ‘Bitkilerin Kralı’ olarak ün salmış olan Tarhun, bir bitki familyasından çok daha fazlasıdır. Keskin kokusu ve farklı aromasıyla başta Fransız mutfağı olmak üzere dünyada yemekleri tatlandırmak için kullanılan baharatlar arasında önemli bir yer tutar. Tarhun otu tavuk, balık, yumurta, salata, patates ve kremayla harika bir uyum içinde lezzetini sergiler. Tarhun, çok çok eski …
Kimyon, biber, zerdeçal, kişniş, karanfil, kakule, zencefil, Hint cevizi, demirhindi ve acı kırmızı biberden oluşan bir baharat karışımıdır. Köri, başlıca Hindistan olmak üzere Güneydoğu Asya mutfağında yer alan baharat karışımı. Özellikle beyaz etlerin yanında kullanılmaktadır. 1960’lı yılların sonunda ve 1970’li yılların başında bütün dünyaya yayılmıştır.
Beş, yedi ya da daha ileri gidip 14 ayrı baharattan oluşabilir. Bunlar karabiber, kimyon, kekik, sumak, yenibahar, çemen, pul biber, karanfil, muskat, hardal, tarçın ve damak zevkinize uygun başka baharatlar olabilir. Hepsi öğütülmüş ve bir araya getirilerek harmanlanmış halinin köfte baharatı adıyla pazarlandığı görülebilmektedir.
Kişniş genellikle şuruplarda ve likörlerde kullanılmaktadır. Kişniş şekeri pastacılıkta ve bazı et yemeklerinde de kullanılmaktadır. Bitkinin yaprak ve filizleri de çorba ve salatalara doğranarak yenir.
Kimyon, maydanozgiller familyasından Mayıs-Haziran ayları arasında, beyaz ve pembemsi renkli çiçekleri açan, 40–60 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitki türü. Anavatanı Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’dur Genel olarak toz halinde kullanılmaktadır. Türk mutfağında, köftelerde, bazı et yemeklerinde ve sucuk yapımında kullanılır.
Acı taze biberlerin kurutulup pul haline getirilmesi ile yapılır. Çorbalarda, kebaplarda, salatalarda ve arzu edilen bütün yemeklerde, güveçlerde ve soslarda kullanılır.
Etlerde, ızgaralarda, sebzelerde ve balıklarda kullanılır. Özellikle çorbalarda nane gibi kekik de bol kullanılır.
Bu bitkinin koyu renkli, küçük çivi biçimindeki tomurcukları kurutulur ve öğütülerek toz haline getirildikten sonra veya dövülmeden tane olarak kullanılır. Kompostolarda, bazı tatlılarda, şerbetlerde, keklerde, dondurmalarda, soğanla birlikte bazı yahnilerde kullanılır. Elma ile ilginç bir uyumu vardır
Sıcak iklimlerde yetişen kakulenin tohumları küçük ve beyazımsı renktedir. İştah açıcı ve mide bozukluklarını giderici özelliği vardır. Bu nedenle hem baharat, hem de ilaç olarak kullanılır.
Kozalaklılardan, yaz, kış yapraklarını dökmeyen, güzel kokulu, siyahımsı, yuvarlak yemişleri bulunan bir ağaççıktır. Kümes hayvanlarının etlerinin pişirilmesinde ve dinlendirilen etlerde kullanılmaktadır.
Haşhaş bitkisinin tohumudur. Mavi siyah veya beyaz renkte olur. Ekmek, çörek, börek gibi fırın ürünlerinde kullanılır.Ayrıca kavrularak salata, kanepe, meze ve sebze yemeklerine de katılır.
Bu bitkinin tohumu un durumuna getirilir ve sirkeyle karıştırılarak macun kıvamında bir karışım yapılır. Izgara etlerin yanında ve bazı soslarda kullanılır.
Genelde mutfakta hafif yemeklere aroma vermek için kullanılır. Yerli maydanozun kıvırcık yapraklısı. Kokusu daha hafiftir. Süslemeye çok uygundur.
Nanegillerden tropik kökenli bir ot. Domatesle mükemmel bir uyumu vardır. Patlıcan ve biberli yemeklerle de önerilir. Sarımsakla birleştiğinde biberli bir tat kazanır. Hem taze, hem de kurutularak kullanılan fesleğen, pişirilerek ya da çiğ yenilen yemeklerde yaygın olarak kullanılır. Pişirildiğinde tadını çabuk yitirdiği için, genellikle yemeklere son anda katılır. Türk yemeklerinde ve salatalarda baharat olarak yaygın …
Çam fıstığı, fıstık çamının kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen ve besin değeri oldukça yüksek bir besin maddesidir. Özellikle dolma içlerinde kullanılır.
Maydanozdan sonra en çok kullanılan taze ot. Sindirimi kolaylaştırıcı bir bitkidir. Dere otu bitkisinin yapraklarının ya da tohumlarının kurutulmasıyla baharatı elde edilir. Genellikle balık ve deniz ürünlerinden yapılan yemeklerde kullanılır. Ayrıca zeytinyağlı yemeklere de hoş bir tat ve koku verir.
Çeşitli balık, et, kümes ve av hayvanlarının etlerinden yapılan yemeklerde, soslarda ayrıca bazı turşu ve konservelerde kullanılır.
Çöreklerde ve ekmeklerin üzerine pişirilirken serpilir. Salatalarda da çörekotu kullanılabilir.
Çin’den Akdeniz’e kadar geniş bir alana yaygındır. Tohumları ve bazı ülkelerde yeşil yaprakları da ıspanak gibi tüketilmektedir. Tadı acımsı ve aromatiktir. Esansında 40 çeşit madde bulunur. Kullanımı çok eskilere dayanmakta olup günümüzde Orta Doğu ve Hint mutfağında kullanılmaktadır. Türk mutfağında özellikle çemen tozu şeklinde bilinir. Bu toz bol salçaya ve birkaç diğer içeriklere katılarak kahvaltılarda yenilen …
Sıcak bölgelerde yetişen bir ağacın bir yemişidir. Rendelenerek toz haline getirilir ve tavalarda, beşamel soslarda, et, dolma ve sarmalarda kullanılır. Avrupa’da Hint cevizi ve çekirdeği özellikle patates ve işlenmiş et yemeklerinde kullanılır. Ayrıca çorbalar, soslar ve hamur işlerinde kullanılır. Hint mutfağında tatlı olduğu kadar iştah açıcı yemeklerde kullanılır. Hindistan’ın çoğu kesiminde Jaiphal olarak bilinir. Çekirdeği ve …
Çay olarak kullanılsa da; ciddi alerjik reaksiyonlara ve epilepsi (sara) krizlerine yol açabileceği göz önünde bulundurularak tüketiminde aşırıya kaçılmaması önerilir. Küçük, kalınca, ensiz ve kokulu olan yaprakları av ve kümes hayvanlarının etlerinden yapılan yemeklerde, et yemeklerinde ve soslarda kullanılır.
Avrupa’da karabiberin beyazı olarak adlandırılır ve çok kullanılır. Karabiber, bu tırmanıcı bitkinin iyice olgunlaşmamış meyvelerinin, güneşte veya çok hafif bir ateşte kurutulmasıyla elde edilir. Aynı bitkinin iyice olgunlaşmış meyveleridir.
Kozalaklılardan, yaz, kış yapraklarını dökmeyen, güzel kokulu, siyahımsı, yuvarlak yemişleri bulunan bir ağaççıktır. Kümes hayvanlarının etlerinin pişirilmesinde ve dinlendirilen etlerde kullanılmaktadır.
Anayurdu Mısır olan anason, maydanozgillerden bir bitkinin küçük, yeşilimsi, tatlı ve baharlı bir tohumudur. Anasonun tatlımsı tadı ve özgün kokusu içinde bulunan “anethol” denilen yağdan gelir. Anason, tatlılarda da kullanılan bir baharattır. Hamur işlerinde, rakıcılıkta, gevreklerde, çöreklerde kullanılır.
Ballıbabagillerden kokulu bir bitkidir. Ege bölgesinde, çay yapılan bir aromalı ot. Tüylü ve beyazımsı bir renkte olan yapraklarının kurusu çay şeklinde haşlanarak içildiği gibi, et yemeklerine koku ve lezzet vermek için de kullanılır. Özellikle karaciğer, ördek, kaz, tavuk ve av hayvanların kızartmalarında koku ve tat için kullanılır. Marine soslarına eklenir. Taze fasulye, bezelye ve bakla …
Acı ve tatlı taze biberlerin kurutulup, dövülmesinden elde edilmiştir.Sıcak yöre yemeklerinin çoğunda kullanılır. Bu bitkinin üretim için kaynak ülkeler: Türkiye, Hindistan, Macaristan, İspanya, Bulgaristan, Romanya, Yugoslavya, Çekoslovakya, Şili ve Arjantin’dir. Türkiye’de başta Güneydoğu, Akdeniz ve Marmara Bölgeleri olmak üzere, geniş çapta kırmızı acı biber tarımı yapılır.